Carita wayang

                                               

KATA PANGANTER

Puji sinareng syukur urang ronjatkeun kehadirat Alloh SWT anu tos masihan rahmat sarta karunia-na kaurang sadaya anu Alhamdulilah tiasa ngarengsekeun ieu Makalah dinawaktuna anu di judulan “CARITA WAYANG”
Dina panyusunan makalah ieu, henteu sakedik tahanan anu nu nulis sanghareupan. Tapi nu nulis nyadar yen kalancaran dina panyusunan makalah ieu henteu sejen berkat bantuan, dorongan sarta bimbingan ti kolot, ku kituna hahalang-hahalang anu nu nulis sanghareupan katungkulan. Ku alatan eta nu nulis ngedalkeun hatur nuhun ka:   
• Ibu guru widang studi Basa Sunda anu tos masihan pancen, patunjuk, ku kituna nu nulis termotivasi sarta ngaabereskeun tugas biantara ieu.      
• Kolot anu geus turut mantuan, ngabimbing sarta nungkulan sagala rupa kasu;itan ku kituna tugas biantara ieu rengse.

Mugi materi ieu tiasa masihan mangpaat sarta jadi sumbangan pamikiran pikeun pihak anu merlukeun, hususna pikeun nu nulis ku kituna tujuan anu diharepkeun bisa kahontal, Amin
Hapunten bilih aya kalepatan dina panulisan, nu nulis nyadar yen tugas makalah ieu masih langkung tina kata sempurna.       
Hatur nuhun..

           
Girang Serat

DAFTAR EUSI

KATA PANGANTER.....................................………………………...……………….....….….i

DAFTAR EUSI…………………………….……………………………………..………….…..ii

BAB II BUBUKA

A.    Kasang Pengker………………………………………………………….……………..…1

B.     Nyusun Masalah……………………………………………………………….…....….….1

C.     Tujuanna…………………………………………………………………..……….….…..2

D.    Mangpaat……………………………………………………………….…..………….….2

BAB III EUSI

A.    Sejarah………………………………………………………………….……………....….3

B.     Jenis wayang………………….………………………………………….………….….…5

C.     Nyieun wayang………………………………………………………….………..…….…9

D.    Nilai Budaya………………………………………………………….……..….……..…..9

BAB III PANUTUP

A.    Kasimpulan………………………………………………….……….………..…………10

B.     Saran……………………………………………………………………..………………10

RUJUKAN…………………………………………………………………………….…….….11

                                                            BAB 1            
                                                                   BUBUKA

A. Kasang Pengker  
            Wayang dipikawanoh saprak jaman prasejarah yaktos kira-kira 1500 warsih sateuacan Masehi. Balarea Indonesia memeluk kapercayaan animisme mangrupi pemujaan roh nini karuhun anu disebut hyang atawa dahyang,anu diwujudkeun dina wangun arca atawa gambar.
Wayang mangrupa seni tradisional Indonesia anu utamana ngembang di Pulo Jawa sarta Bali. Pintonan wayang atos diaku ku UNESCO dina ping 7 Nopember 2003,minangka karya kabudayaan anu matak helok dina widang carios narasi sarta pusaka anu endah sarta berharga pisan (Masterpiece of Oral and Intangible Heritage of Humanity).   
Aya versi wayang anu dicoo ku jalmi kalawan nganggo kostum,anu dipikawanoh minangka wayang jalmi,sarta aya deui wayang anu mangrupi sekumpulan boneka anu dicoo ku dalang. Wayang anu dicoo dalang ieu diantarana mangrupi wayang kulit atawa wayang orok2an. Carios anu dicaritakeun dina pagelaran wayang biasana asalna ti Mahabharata sarta Ramayana.

               pintonan wayang di unggal nagara mibanda téhnik sorangan jeung gaya, sahingga nu wayang Indonesian dijieun di Indonesia asli anu ngabogaan carita, gaya jeung dalang rongkah.

Kadang-kadang repertoire ménak Panji dongeng jeung carita (carita Islam) oge staged.

Wayang, nu ngaheulaan nagara ieu jadi ngandung rasa pisan jero. Sunan Kalijaga jeung Raden Patah ieu pisan instrumental dina ngamekarkeun Wayang. Nu Wali di Jawa geus disusun dina cara saperti kana tilu bagian. Kahiji Wayang kulit di Jawa Timur, nu Wayang Wong atawa Wayang Orang di Jawa Tengah, jeung nu katilu Marionette Wayang di Jawa Kulon. Unggal pisan bekaitan hiji sarua séjén. Nyaéta "Nu Eusi (Wayang Wong) jeung Mana nu kulit (kalangkang muter) kudu ditéang (Marionette Wayang)".

B. Nyusun Masalah 

1. Dimana teu wayang mintonkeun?

2. Naon nu jenis marionettes?

3. Kumaha rancang pintonan wayang?

4. Nu budaya naon anu dikandung dina wayang golek seni?

C. Tujuanna

1. Nyaho sajarah asal wayang golek maranéhanana

2. Nyaho jenis-jenis wayang

3. nyaho kumaha rancang wayang golek

4. Nyaho nilai budaya embodied dina wayang golek seni

D. Mangpaat

1. Ngauningaan jeung ngahargaan salah sahiji budaya tradisional, seni marionettes.

2. Ngaronjatna cinta seni tradisional, utamana maranéhanana ti wewengkon sorangan.

BAB II

EUSI

A. Sajarah

         Carita wayang nyaéta carita anu sok dilalakonkeun dina pagelaran wayang anu dipaénkeun ku dalang.

·         Carita wayang kaasup kana karya sastra wangun prosa.

·         Wayang nyaéta sarupa jejelemaan anu dijieun tina kulit atawa kai, nu diibaratkeun tokoh nu dilalakonkeun dina carita wayang.

·         Carita wayang téh asalna ti India. Anu nyoko kana babon (sumber) kitab Mahabarata jeung Ramayana.

·         Carita Mahabarata dianggit/ditulis ku Wiyasa. Dina carita Mahabarata nu nyekel kaadilan téh Pandawa, sedengkeun anu murka nyaéta Kurawa.

·         Carita Ramayana dianggit ku Walmiki. Dina carita Ramayana nu nyekel kaadilanna Batara Rama, sedengkeun anu murkana Prabu Rahwana atawa Dasamuka.

·         Ngawayang hartina magelarkeun atawa ngalalakonkeun carita wayang sarta dipirig/ diiringi ku gamelan.

·         Dina carita wayang aya istilah kakawén, murwa, nyandra, suluk, garap, jeung antawacana:

-          Kakawén  asalna tina kecap kakawian nyaéta lagu dina basa Kawi nu sok dihaleuangkeun ku dalang.

-          Murwa nyaéta dalang ngamimitian ngawayang.

-          Nyandra nyaéta nataan wayang nu keur dipaénkeun.

-          Garap nyaéta cara ngigel atawa merangkeun wayang.

-          Antawacana nyaéta caritaan dalang.

-          Suluk nyaéta ngagambarkeun hiji hal ku cara dihaleuangkeun/ dinyanyikeun  ku dalang.

               Asal tina wayang golek teu dipikanyaho sabab aya informasi lengkep, boh ditulis jeung lisan. Ayana pintonan wayang teu bisa leupas tina wayang kulit wayang golek salaku outgrowth tina kulit wayang. Tapi, Salmun (1986) nyebutkeun yén dina warsih 1583 Masehi Sunan Kudus nyieun wayang ti kai terus disebut wayang golek jadi staged salila poé. Correspondingly Ismunandar (1988) nyebutkeun yén dina awal abad ka-16 Sunan Kudus dijieun bangun up 'wayang purwo' sajumlah 70 buah jeung carita dipirig ku gamelan salendro ménak. kinerja ieu dipigawé salila poé. wayang ieu teu merlukeun warna. Bentukna nyarupaan boneka anu dijieun tina kai (lain ti kulit ogé wayang kulit). Jadi, kawas boneka a. Ku alatan éta, eta disebut minangka wayang golek.

               Dina dilakonkan kahiji dina wayang golek nyaéta carita banner jeung wayang wayang golek disebut kacida alusna. Kitu cenah, wayang anyar ieu mintonkeun kira-kira saprak waktu Ratu Panembahan (gede-putu Sunan Gunung Jati (1540-1650)). Aya (di wewengkon Cirebon) disebut minangka wayang wayang golek smacking datar atawa datar alatan bentukna sirah-Na. Dina waktu Pangeran Girilaya (1650-1662) dilengkepan hiji carita wayang awak cut dicokot ti babad sarta sajarah taneuh Jawa. Nu muterkeun anu dipigawé lamun revolves kira-kira sumebarna Islam. Saterusna, wayang mintonkeun jeung muter Ramayana jeung Mahabarata (wayang golek Purwa) anu lahir di 1840 (Somantri, 1988).

Kalahiran wayang golek diprakarsai ku Dalem Guriang Anyar (Wiranata Koesoemah III) dina mangsa ahir istilah-Na. Dina waktu éta Dalem maréntahkeun Ki Darman (penyungging wayang kulit ti Tegal) hirup di Cibiru, Tepi Berung, nyieun wayang kaluar ti kai. Bentuk wayang he dijieun mimitina ngawangun jeung patterned squashed nu wayang. Tapi, dina kamajuan salajengna, di instigation of Dalem, Ki Darman nyieun wayang golek rounded teu jauh beda jeung wayang golek ayeuna. Parahiangan

               sorangan dipikawanoh dina mimiti abad ka-19. Bubuka masarakat Sunda jeung wayang golek dijieun mungkin saprak jalan raya lawang Daendels linking basisir ka Parahiangan pagunungan. Dina wayang kahiji nuduhkeun di Parahiangan ngagunakeun basa Jawa. Tapi, sanggeus padalangan palinter Sunda, basa anu dipaké nyaéta basa Sunda.

B. Jenis  Wayang 

               Aya tilu tipe wayang golek, nyaéta: awak cut Wayang Golék, wayang golek Purwa, jeung wayang golek modern. Wayang golek datar (smacking) dipikawanoh di Cirebon ka carita catetan sajarah jeung legenda ogé ngagunakeun basa Cirebon. Wayang golek mangrupa prototipe keur wayang golek husus dibawa Mahabharata jeung Ramayana jeung Sunda salaku cariosan a. Samentara éta, wayang golek saperti wayang modern prototipe (carita Mahabharata jeung Ramayana, tapi dina antrian pamakéan listrik pikeun nyieun trik. Nyieun trik ieu pikeun ngaluyukeun pintonan wayang jeung kahirupan modern. Wayang mintonkeun modern naratas ku RU Partasuanda sarta dimekarkeun ku Asep Sunandar warsih 1970-1980.

a.       Wayang bendo

Wayang Bendo nyaéta salah sahiji wayang anu dijieun tina kai (saperti wayang golék purwa) maké mahkota satria saperti bendo sumberna tina Wayang Papak, Cirebon.^[1]Carita anu dilalakonkeun; carita babad (Babad Banten, Babad Cirebon), carita Amir Hamzah, Malik Sep Bin Yazin, jrrd, sarta dipirig ku gamelan pélog. ^[1]Ayana wayang bendo di Bandung téh ku alpukah Bupati Bandung Wiranatakusumah III anu dina taun 1892 ngondang dalang M. Usup ti Losari, Cirebon dina acara khitanan anakna (Aom Nuharam).^[1]Tuluy maréntahkeun M. Usup supaya ngalatih ngamaénkeun wayang bendo ka dalang-dalang di Bandung.^[1]Saterusna M. Usup pindah ka Bandung.^[1]Ti mimiti harita wayang bendo kasohor di Bandung.^[1]Kaparigelan salaku dalang wayang bendo diwariskeun kadua anakna anu ngarana Ratim jeung Rasta, sarta ka muridna anu ngarana Karim.^[1]Wayang bendo beuki lila beuki dipikaresep, leuwih-leuwih saengges aya dalang Emon.^[1]

b.      Wayang golék modérn

Wayang golék modérn nyaéta wayang anu jagatna siga panggung sandiwara jeung ngagunakeun trik dina pagelaranna diantarana aya permainan listrik, salila kurang leuwih 2 jam, dipaénkeun ku leuwih ti saurang dalang anu teu katempo ku panongton, nepi ka wayang golék bisa gerak simultan.^[1]Anu ngawanohkeunana nyaéta R. U. Partasuanda nu hayang nyaluyukeun pagelaran wayang golék jeung kahirupan modérn.^[1][4] Ku sabab isukana jalma kudu mangkat ka kantor jadi pagelan wayang disingget nepi ka teu ngaganggu kana pagawéan sapopoé.^[1]Minangka daya pangirut, sok aya sababaraha trik paméntasan anu ngagunakeun listrik, misalkeun trik nalika perang.^[1]Ieu trik tuluy leuwih dimekarkeur sacara inténsif ku dalang Asep Sunandar Sunarya dina dasawarna 1970-an jeung 1980-an.^[1]Wayang golék modérn salian ti Bandung, pernah dipintonkeun di Jakarta, Yogyakarta, jrrd.^[1]Tapi jenis wayang golék ieu teu pernah popular.^[1]Mimiti diwanohkeun dina taun 1950-an, dina dasawarsa saterusna geus (hampir) teu pernah katempo deui aya pagelaranana.^[1]

c.       Wayang golék papak

Wayang golék papak disebut ogé wayang golék cepak.^[1][5] Meureun pédah huluna sakabéhna papak (rata). ^[1][5]Wayang golék anu popular jeung sumebar di daérah Cirebon, ngagunakeun basa Cirebon dipirig ku gamelan pélog saperti wayang kulit Cirebon.^[1]Lakon anu dipaénkeun nyaéta babad atawa legenda satempat, umumna pakait jeung Babad Cirebon, saperti Babad Dermayu, Ilangé Mémolo Mesjid Agung (Hilangnya Kubah Masjid Agung), Pangeran Walangsungsang, Babad Japura, Babad Karangsuwung, Babad Jatisura, Sayembara Nyi Mas Gandasari, jrrd.^[1]Atawa lakon-lakon tina siklus Serat Menak, nyaéta kisah-kisah Wong Agung Amir Ambyah (Hamzah), Umar Maya, jrrd.^[1]Nepika aya sebutan wayang golék Menak.^[1] Di sagigireun éta wayang golék papak dipaké keur maénkeun lakon-lakon Panji saperti Panji Asmarabangun, Jaransari, Damarwulan, jrrd.^[1] Numutkeun leluri, dina mangsa Cirebon diparéntah ku Panembahan Adiningrat Kusumah (1649-1655), saurang senapati kasultanan Cirebon anu ngarana Pangeran Sutajaya anu gelarna Pangeran Papak, ngahadiahkeun saperangkat wayang golék ka Ki Prengut, dalang nu kasohor basa harita. Ti harita wayang paméré Pangeran Papak dipaké ngawayang ku Ki Prengut jeung disebut wayang golék papak.^[1]Diperkirakeun wayang golék papak ieu leuwih ngora tibatan wayang kulit purwa, sabab bentuk wayang golék papak ngagambarkeun tironan tina wayang kulit, suluk jeung antawacanana ogé nurutan wayang kulit, sedengkeun lakonna ngaorientasi ka jaman saengges aya pangaruh Islam.^[1]Lamun dina wayang kulit atawa wayang golék aya panakawan Semar, Cepot, Dewala jrrd, dina wayang golék cepak panakawan nu pasti aya téh Lamsijan.^[1]Dalang wayang golék papak anu kasohor diantarana Ali Wijaya (Sindanglaut), Tayut jeung Tarkam (Junti), Kamaruddin, Marta (Kapétakan), Warsad jeung Royani (Gadingan).^[1] Salian ditanggap ku jalma-jalma boga hajat, wayang golek papak ditanggap ogé nalika Sedekah Bumi (di makam), ngunjung, nadran, taun anyar Cina (di klenténg).^[1] Ku sabab kadieunakeun masarakat leuwih resep nganggap tongtonan lian (tarling, masrés, wayang kulit, band), jadi nasib wayang golék papak beuki kapopohokeun.^[1]

d.      Wayang golék purwa

Wayang Golek Purwa karakter Batara Indra

Wayang golék purwa nyaéta wayang anu lakon-lakonna boh galur boh carangan, dumasar kana Mahabarata atawa Ramayana, ngagunakeun basa Sunda dipirig ku gamelan saléndro nu ngawengku dua saron, peking, selentem, bonang, saperangkat bonang rincik, saperangkat kenong, sapasang gong (kempul jeung goong), ditambah saperangkat gendang (gendang indung jeung tilu kulantér), gambang, jeung rebab.^[1][2] Salila pagelaran nu jadi pamingpin téh dalang. Manéhna anu maénkeun wayang, nembangkeun suluk, nyoarakeun dialog (antawacana), méré aba-aba ka nayaga pikeun ngatur lagu gamelan.^[1][2]Ku lantaran éta dalang peranna sentral pisan.^[1][2] Ti mimiti taun 1920-an, salila pagelaran wayang golék dipirig ku sindén.^[1][2] Pernah popularitas sindén ngéléhkeun dalang.^[1][2] Nyaéta nalika Upit Sarimanah jeung Titim Patimah aya dina puncakna (sakitar taun 1960).^[1] Lamun diajak lalajo wayang golék téh, jalma lain nanya saha dalangna tapi saha sindénna.^[1] Dina wayang golék, lakon anu sering di pentaskeun nyaéta carangan.^[1][2]Ngan kadang aya baé lakon galur dipaénkeun.^[1] Para dalang siga diukur dina kamahéranna nyiptakeun lakon carangan anu alus jeung matak ngirut.^[1]Dalang wayang golek anu kasohor diantarana Tarkim, R.U . Partasuanda, Abeng Sunarya, Entah, Apek, Asep Sunandar Sunarya, Cecep Supriadi jrrd.^[1] Wayang golék di pentaskeun lamun aya anu nyunatan atawa nikahan, ruatan boh diayakeun di buruan imah boh di jero gedong.^[1]

e.       Wayang kulit

Wayang kulit anu aya di Jawa Kulon, boh di wilayah budaya Cirebon boh di wilayah budaya Batawi, nyaéta wayang kulit purwa, anu lakon-lakonna dumasar Mahabarata jeung Ramayana.^[1] Tapi anu sok dipentaskeun mah lakon-lakon Carangan, saperti wayang golék purwa, sarta kahebatan dalang utamana ditangtukeun ku kaparigelan jeung kréatifitas nyiptakeun lakon.^[1]Ngan hanjakal lolobana lakon ngan dijieun ukur dipaénkeun dina sakali pagelaran, jadi loba nu teu kacatet.^[1] Tapi teu loba ogé dalang anu enya-enya kréatif nyiptakeun lakon anu tahan uji, sanajan aya lakon-lakon anu jadi popular sacara anonim, saperti Ceblok Melahirkan (meureun diilhami ku bentuk wayang Ceblok anu bucitreuk siga keur kakandungan), Arjuna Kembar (dituturkeun ku Gatotgaca Kembar, Semar Kembar jeung sarupana), Semar Mantu.^[1] Anu kasohor alatan kaparigelan ngadalang jeung nyiptakeun lakon nyaéta dalang Abyor, sabab lakon-lakon ciptaanna loba nu ngabahas masalah-masalah agama jeung katuhanan.^[1] Dina wayang kulit Cirebon, jumlah panakawan lain 4 siga dina wayang kulit Yogya-Solo (Semar, Garéng, Pétruk, Bagong) atawa wayang golék Sunda ( Semar, Cépot, Déwala, Garéng), tapi aya 9 (Semar, Sekarpandan atawa Curis, Bagong atawa Astrajingga, Ceblok, Cungkring atawa Pétruk, Udawala atawa Dawala, Bitarota, Garéng, jeung Bagalbuntung).^[1]

f.       Wayang purwa

Wawacan Wayang Purwa, lakon wayang purwa anu ditulis dina wangun danding ku M. Winata Hardja, diwengku ku sababaraha jilid.^[1] Jilid kahiji diterbitkeun ku pangurus Paguyuban Pasundan cabang Tasikmalaya minangka tarékah ngumpulkeun dana keur ngadegkeun wangunan H.I.S Pasundan, tapi jilid-jilid saterusna mah teu jelas saha nu nerbitkeunana, aya anu dicetak di Tasikmalaya, Bandung, aya ogé anu ditambahan katerangan dina jilidna yén nu boga hak cipta (hak nu ngarang) buku téh nyaéta M. W. Elil, Indihiang.^[1]Anu ayeuna bisa kapanggih ngan nepika jilid VII A nyaéta nalika Arjuna panggih jeung Subadra basa nongton sayembara marebutkeun Drupadi. ^[1]Ku sabab Arjuna main mata jeung Subadra, Arayana (Kresna) jadi ambek tuluy nangtang Arjuna gelut.^[1] Numutkeun panulisna dina bubuka jilid kahiji, wawacan téh ditulis dumasar pakem ti Tegal, nurutan dalang Jayaatmaja. ^[1] Teu jelas naha dalang Jayaatmaja téh dalang Wayang Kulit atawa Wayang Golék. Ku lantaran dumasar kana versi wayang, Wawacan Wayang Purwa ieu béda jeung Mahabarata nu ditulis ku R. Memed Sastrahadiprawira spk.^[1] Di jerona aya tokoh Semar jeung anak-anakna.^[1]Ki Umbara nyieun versi prosa tina ieu wawacan, dijeun bersambung dina majalah Manglé.^[1]

g.      Wayang wong (topéng)

Wayang wong atawa wayang topéng nyaéta pagelaran sarupa wayang anu ngagunakeun kedok nu baheula sok dipintonkeun di daérah kabupatén Cirebon, Indramayu, Majalengka.^[1][5] Lakonna lain baé lakon wayang purwa. ^[1] Salah sahiji lakon anu kasohor nyaéta Jaka Bluwo anu nyaritakeun karajaan Majapahit.^[1]Ku sabab para pamaén kudu ngagégél tali kedokna sewang-sewangan, iwal Semar anu maké kedok satengah, teu bisa ngalakukeun dialog. ^[1][3] Antawacana atawa dialog diucapkeun ku dalang siga pagelaran wayang kulit. ^[1]Kedok nu kudu disadiakeun keur pagelaran wayang topéng, jauh leuwih loba tibatan topéng babakan, nyaéta saluyu jeung jumlah tokoh anu aya dina pagelaran.^[1] wayang topéng Cirebon bisa disebut geus euweuh, ku tilar dunyana dalang Kandeg Padmawiyata. ^[1] Rombongan wayang topéng nu dipingpin ku Kandeg Padmawiyata téh anu pamungkas. ^[1]Kandeg pernah mentaskeun wayang topéng di Taman Ismail Marzuki, Jakarta.^[1]

C. Nyieuna wayang 

               Wayang  dijieun tina albasiah atawa lame. Cara nyieun pikeun whittle jeung ngukir eta, ka nyarupaan bentuk nu dimaksud. Pikeun ngawarnaan sarta menggambar panon, alis, biwir jeung motif di sirah wayang, dipaké cat Duko. Hal ieu ngajadikeun wayang Cat kasampak caang. Pewarnaan wayang mangrupa bagian penting alatan bisa ngahasilkeun sagala rupa karakter. warna dasar dipaké dina wayang aya opat, nyaéta: beureum, bodas, prada, sarta hideung.

D.Nilai  Budaya

               Wayang golek minangka hiji kasenian henteu ngan ngandung peunteun estetika murni, tapi ngawengku sakabeh range nilai anu dikandung dina masarakat nu ngarojong. nilai ieu disseminated ku seniman jeung seniman anu mawa kode etik padalangan padalangan. Code of conduct padalangan disebut "Sapta Sila husus Artist Artist Pedalangan Jawa Kulon". Nyusun kode etik mangrupa hasil musyawarah seniman padalangan padalangan artis dina Pébruari 28, 1964 di Bandung. eusina nu saperti kieu: Hiji: Seniman sarta artis padalangan nyaeta artis bener sabab kudu ngajaga nilai anak. Dua: Wulang umum. Anu diperlukeun pikeun nyadiakeun con-toh, boh dina ucapan jeung kalakuan. Tilu: Basa obor. Sabab anu diperlukeun pikeun nepikeun talatah atawa mantuan pamaréntah sarta nyebarkeun sagala cita kaayaan bangsa ka masarakat. Opat: Nu Sosial Indonésia. Sabab anu diperlukeun pikeun nyieun sumanget kuat bantuan silih dina sagala masalah. Lima: Susilawan. Diperlukeun pikeun ngajaga étika di masarakat. Genep: Boga kapribadian sorangan, eta anu diperlukeun pikeun ngajaga kapribadian jeung bangsa sorangan. Tujuh: Setiawan. Saterusna diperlukeun pikeun ngalebetkeun jeung nurut, sarta ngahormatan hukum Republik Indonésia, kitu ogé ka adat bangsa

BAB III

PANUTUP

A. Kasimpulan

               Wayang dipikawanoh saprak jaman prasejarah nu kira-kira 1500 taun saméméh Al Masih. masarakat Indonésia embracing aqidah animist saperti ibadah arwah ancestral disebut atawa dahyang Hyang, manifested dina bentuk patung atawa gambar.

Wayang mangrupakeun seni tradisional Indonésia anu utamana tumuwuh di Jawa jeung Bali. Wayang golek tos dikenal ku UNESCO dina November 7, 2003, salaku budaya karya nu Heboh dina widang carita naratif jeung warisan éndah jeung pohara berharga (karya tina lisan jeung intangible Heritage of manusa).

               Ditempo ti sudut pandang tina terminologi aya sababaraha pendapat ngeunaan asal wayang kecap. Pamadegan kahiji nyebutkeun asalna ti kecap wayang wayangan¬ atawa kalangkang nu sumber inspirasi, nu dimaksud yen gagasan dina wangun inohong gambar. Sedengkeun dina pamadegan kadua nyebutkeun hiji wayang kecap asalna tina Wad jeung Hyang, hartina karuhun.

Kamus Wayang ki Indonésia hartina hiji hal pikeun muterkeunana Dalang mangrupakeun gambar ukiran ti kulit sato, melambangkan temperaments manusa.

Kamus Sunda disebutkeun yén wayang manusa ngawangun aya wayang anu dijieun tina kulit atawa kai, jeung leuwih dibaca sarua jeung sandiwara wayang ngarti boneka.2

Dina watesan lega wayang bisa ngandung gambar harti, boneka imitations manusa kulit, kardus, séng, bisa jadi kaca-serat (serat-kaca), atawa bahan dua-dimensi séjén, jeung kai datar atawa piston buleud tilu-dimensi.

B. Saran

               Jeung geus dijieun makalah seni, dijudulan Tari Jaipong bisa jadi mangpaat pikeun urang, utamana salaku pangarang jeung pamiarsa sacara umum.

Sagedengeun ti eta, jeung pamiarsa kertas ieu bisa bisa ngamekarkeun bari preserving seni tradisional jeung pasti bisa ngamekarkeun kertas leuwih hade tinimbang kertas urang dijieun.

Rujukan

http://id.wikipedia.org/wiki/Wayang

http://aftaryan.wordpress.com/2008/03/14/pengertian-wayang/

http://www.windusara.com/info/pengertian-wayang-golek

http://ajiezaenulamry.blogspot.com/2015/08/makalah-tentang-wayang-golek-lengkap.html